«Абай көпсалалы колледжі» КМҚК академиялық адалдық кодексі

• Печать
• E-mail

Жалпы ережелер

Оқытушылар мен білім алушылардың академиялық адалдық кодексі (бұдан әрі -Кодекс) «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңға, «Білім туралы» Заңға, ҚР БҒМ нормативтік құжаттарына сәйкес әзірленді. Абай көпсалалы колледжінің Жарғысымен және білім беру процесінің барлық қатысушылары арасында колледжде академиялық адалдық қағидаларын белгілейді.

Осы Кодекстің мақсаты - колледжде білім беру процесінің барлық субъектілері (білім алушылар, оқытушылар, әкімшілік, техникалық персонал және басқалар) арасында адал қарым-қатынас орнату және ашық қарым-қатынас қалыптастыру.

 Академиялық адалдық - білім беру процесінің барлық субъектілері арасындағы мінез-құлық нормаларын белгілейтін және болашақ тұлғаны тәрбиелеу мен қалыптастырудағы колледж рөлінің маңыздылығына байланысты кез келген сыбайлас жемқорлық көріністеріне төзбеушілікті егетін құндылықтар мен қағидаттар жиынтығы.

Әкімшілік, сынып жетекшілері білім алушыларды кураторлық сағаттарда қол қойғызып, осы Қағидалармен таныстыруға міндетті.

Осы Ережені колледждің барлық мүшелері – әкімшілік, оқытушылар құрамы, қызметкерлер, білім алушылар, олардың заңды өкілдері орындауға міндетті.

Академиялық адалдық принциптері

Білім беру үдерісінде білім алушылардың жеке адалдығы мен өз оқуы үшін жауапкершілігін дамытатын академиялық адалдықтың негізгі қағидаттары мыналар болып табылады:

1) адалдық - білім алушылардың бағаланатын және бағаланбайтын жұмыстарды адал, мұқият орындауы. Адалдықтың негізгі компоненттері - еңбекқорлық пен әдептілік.

2) автордың және оның құқықтық мирасқорларының құқықтарын қорғауды жүзеге асыру - авторлық құқықты тану және бағаланатын жұмыстарда басқаның сөзін, ойларын дұрыс беру және ақпарат көздерін көрсету арқылы авторлық құқық объектісі болып табылатын туындыларды қорғау;

3) ашықтық - білім алушылар мен оқытушылар және оларға теңестірілген тұлғалар арасында ашықтық, өзара сенім, ақпарат және идеялармен ашық алмасу;

4) білім алушылардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу -білім алушылардың пікірлері мен идеяларын еркін білдіру құқығы;

5) теңдік - әрбір білім алушының осы қағидаларды сақтау жөніндегі міндеті және оларды бұзғаны үшін тең жауапкершілік.

Құқықтары мен міндеттері

1. Студенттер құқылы:

1) осы қағиданың мәтінімен танысуға;

2) оқу процесінде өз пікірін еркін білдіруге;

3) осы ережені бұзғаны үшін негізсіз айыптаудан қорғауға және дәлелдемелер ұсынуға.

2. Білім алушылар міндетті:

1) осы ереженің мәтінімен танысу және оларды бұзудың салдарын білу;

2) бағаланатын және бағаланбайтын жұмыстарды орындау кезінде академиялық адалдықты мүлтіксіз сақтау;

3) авторды, шығарманың атауын және бетті көрсете отырып, біреудің сөзі мен ойын жеткізу әдісін қолдану;

4) бағаланатын жұмыстардың соңында пайдаланылған әдебиеттер ттізімін көрсету;

5) расталған және сенімді ақпарат көздерін пайдалану;

6) басқа білім алушыларға өзіндік орындалған бағаланатын жұмысты ұсынбау;

7) тапсырмалардың барлық түрлерін өз бетінше орындау;

8) тесттерге, жаттығулар мен тапсырмаларға дайын жауаптарды, дайын жазбаша жұмыстарды (эссе, курстық, дипломдық жұмыстар, магистрлік диссертациялар) пайдаланбау;

9) емтихандарда шпаргалкаларды, электронды ақпарат және байланыс құралдарын пайдаланбау;

10) өзінің дайын жауаптары мен жұмыстарын басқа білім алушыларға бермеу және оқудың айқындылығы мен адалдығына күмән келтіретін және басқа білім алушылардың соңғы нәтижелеріне зиян келтіретін мінез-құлыққа жол бермеу;

3. Колледж оқытушылары, қызметкерлер міндетті:

1) білім алушылар арасында ақпараттық жұмыс жүргізу;

2) расталған және сенімді көздерді таңдауда білім алушыларды оқыту және қолдау көрсету;

3) нұсқамаларды, сілтемелерді, аайдаланылған әдебиеттер тізімін рәсімдеу тәсілдерін үйрету;

4) білім алушыларды орындалатын жұмыстың барлық қатысушыларының авторлығын көрсете отырып, қағаз, электрондық, цифрлық тасығыштарда жобалық қызмет түрлерін ресімдеу тәсілдеріне оқыту;

5) оқу процесінде өз пікірін білдіруге үйрету;

6) академиялық адалдықты сақтау мәселелері бойынша бағаланатын жұмысты орындау алдында білім алушылармен түсіндіру жұмыстарын жүргізу;

7) осы қағидаларда белгіленген талаптарды бұзудың кез келген мүмкіндігіне жол бермеу;

8) осы ережені бұзудың әрбір жағдайын қатаң есепке алу;

9) ережені бұзудың әрбір жағдайы туралы әкімшілікті жазбаша түрде хабардар ету.

4. Колледж әкімшілігі міндеттенеді:

1) білім алушыларға осы қағидаларды түсіндіру бойынша колледж оқытушылары мен қызметкерлерінің жұмысын қамтамасыз ету;

2) білім алушылар ережені бұзған жағдайда осы ережеде қарастырылған шараларды қабылдау бойынша жұмысты үйлестіру;

3) білім алушылардың академиялық адалдығын іске асыруына бақылау және мониторинг жүргізу.

Бұзушылық түрлері

Осы ережемен білім алушылардың, оқытушылар мен колледж қызметкерлерінің академиялық адалдықты бұзуының келесі түрлері қарастырылады:

1) плагиат:

- авторлықты растауды немесе дереккөзді көрсетуді ұсынбай басқа көздерден алынған материалдарды ішінара немесе толық беру;

Плагиат әртүрлі нысандарда көрінуі мүмкін:

• тиісті тыныс белгілерін (тырнақшаларды) пайдаланбай және/немесе көзді көрсетпей-ақ, дереккөзге сілтеме жасау;
• дереккөзді көрсетпей-ақ қайта жазу;
• біреудің идеяларын немесе дәлелдерін авторға сілтеме жасамай қолдану;
• досының немесе басқа студенттің толық немесе ішінара жазған жазбаша жұмысын ұсыну;
• Интернеттен алынған курстық/дипломдық жұмысты ұсыну;
• басқа курс үшін тапсырма ретінде орындалған курстық жұмысты ұсыну.

2) сөз байласу:

- басқа оқушы үшін бағаланатын кез келген жұмысты орындау;

3) алдау:

- басқа білім алушылардың бағаланатын жұмысын есептен шығару;

- бағаланған жұмысты қайта ұсыну, тапсыру;

- бағаланатын жұмыстарды орындамаған, уақтылы орындамаған жағдайда жалған негіздемелер ұсыну;

- топтық жұмыс көзделмеген екі немесе одан да көп оқушылардың бағаланатын жұмысты орындауы;

- басқа студенттерге саналы көмек: оған бағаланған жұмысынан, кеңестерінен, шпаргалкаларды, оқулықтарды және т.б. пайдалануға рұқсат беру.

- өзгелердің бағаланатын жұмыстарын өз жұмыстары ретінде ұсыну.

4) бағаланатын жұмыстың деректерін бағалауды бұрмалау:

- бағаны, тапсырмаға жауаптарды бағалау нәтижелерін қолдан жасау;

- деректерді қолдан жасау (қосымша жазу, кіргізу, түзету), яғни пікіртерім, сауалнама жүргізуді және зерттеуді орындау кезіндегі басқа да әдістерді бақылау өлшемдері мен нәтижелерін қолдан жасау;

- бақылау жазба жұмыстарының бағасын көтеру;

- басқа оқытушының бағаланатын жұмысын қасақана қолдан жасау немесе бүлдіру;

5) әділ емес жолмен бағаланатын жұмыстардың жауаптарын сатып алу:

- бағаланатын жұмысты орындау уақытында жауаптарды тарату;

- басқа оқушының, педагогтің немесе қызметкердің көмегімен бағаланатын жұмысты жүргізгенге дейін ішінара немесе толық материал алу (жауаптары бар тест тапсырмалары, емтихан билеттері және жазбаша емтиханға арналған тапсырмалар);

- бағаланатын жұмыстарды жеке (курстық, дипломдық жұмыстар, магистрлік диссертациялар және т.б.) беру үшін сатып алу немесе алудың басқа жолдары;

- дайын бағаланатын жұмыстарды (курстық, дипломдық жұмыстарды, магистрлік диссертацияларды және т.б.) сату немесе сатып алуға және/немесе сатуға көмек көрсетудің өзге жолдары;

6) ақпаратты немесе құрылғыларды заңсыз пайдалану:

- бағаланатын бақылау жұмыстарын, тестілеуді орындау кезінде электрондық, цифрлық, қағаз жеткізгіштердегі ақпаратты, техникалық құрылғыларды пайдалану;

- бағаланатын жұмыстың кез-келген жауабын кез-келген жолмен алу, соның ішінде электрондық пошта, компьютер және т.б. арқылы жүктеу.;

- педагог қызметкердің қағаз және электрондық тасымалдағыштардағы бағаланатын жұмыстарға қатысты материалдарын кабинеттен шығару және/немесе компьютерден көшіру.

Білім беру процесіне қатысушылардың міндеттері

Білім алушылардың міндеттері

Академиялық адалдық қағидаттарын сақтау үшін білім алушылардың міндеттері:

Басқа біреудің зияткерлік меншігін пайдалануға қатысты негізгі қағидаларды құрметтеу және сақтау.

Этикалық стандарттарды қабылдау және оларды қатаң сақтау. Жұмыстың кез келген түрінде, ауызша және жазбаша түрде, ағымдағы және қорытынды бағалауда барлық принциптерді сақтау.

Ұсынылған жұмыс білім беру жобасына қатысушының жеке жұмысы екенін есте сақтау.

Басқа адамдардың шығармаларынан үзінділерді пайдалану кезінде біреудің сөзін дәйексөз ретінде беру әдісін қолдану.

Зерттеу жұмысын, эссені, жазбаша мәлімдемелерді жазу кезінде автор мен белгілі бір ойлар алынған жұмысты көрсететін ескертулерді қолдану. Жұмыстың соңында барлық ақпараттық ресурстар көрсетілген библиография болуы керек. Сондай-ақ, ақпараттық көздер ұсынылған қосымшаны жасауға болады.

Өз курстастарына өз материалдарын, жеке мақсатта пайдалану мақсатында орындалған жұмыстарды ұсынуға жол берілмейді.

Академиялық адалдықтың көрінісі үшін жауапкершілік туралы білу және студентке осы саясат аясында санкциялар қолданылатынына дайын болу.

Колледж оқытушыларының, қызметкерлерінің міндеттері:

Өз жұмысының тәжірибесіне академиялық адалдық қағидаларын енгізуге ықпал ету. Академиялық адалдық жағдайларының алдын алу.

Студенттердің этикасы мен тұрақты дамуына негізделген зияткерлік және адамгершілік оқыту үшін жағдай жасау.

Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ әлемдік қоғамдастықта қолданылатын авторлық құқықтарды қорғау туралы нормативтік құжаттарды зерделеу.

Ата-аналар қоғамдастығы арасында академиялық адалдық саясатын түсіндіру бойынша ақпараттық жұмыс жүргізу.

Сабақ, кездесулер кезінде басқа адамдардың сөздері мен ойларын жобалау тәсілдеріне назар аудару.

Академиялық адалдық көріністерінің әрбір жағдайын қатаң есепке алу. Осындай жағдайлар туралы деканаттарға хабарлау. Қажет болса, көмек алу үшін университет әкімшілігіне хабарласу.

Академиялық адалдықты қолдауға қатысты мәселелер бойынша семинарлар мен практикалық сабақтарға қатысу.

Жауапкершілік және жаза

Білім беру процесіне қатысушылар академиялық адалдық қағидаларын бұзғаны үшін моральдық жауапкершілік көтеретіндерін есте сақтауы керек.

Плагиат, курстық жұмыстарды, дипломдық жұмыстарды, магистрлік диссертацияларды сатып алу және сату қарапайым ережелерді бұзу болып саналады және қоғамға қатысты елеулі бұзушылық ретінде қабылданады және басқа адамдардың материалдарын пайдаланғаны үшін жазаланады.

Әрбір бұзушылық жағдайын оқытушылар тіркейді, ал студенттің ағымдағы немесе қорытынды жұмысы бағалау рәсіміне жіберілмейді. Студентке сөгіс жарияланады, одан әрі шегерімге дейін.

Оқытушылар студенттердің жұмыстары веб-жүйенің көмегімен плагиаттың бар-жоғы тексерілетіні туралы студенттерді хабардар етуге кепілдік береді.

Кітапханашылар студенттер мен оқытушыларды жұмыста пайдаланылған ресурстарды, библиографияны, кітаптарды, журналдарды және интернет-сайттарды көрсететін сілтемелерді рәсімдеуге қатысты келісіммен қамтамасыз етеді, бұл келісім барлық қатысушыларға пайдалану үшін қол жетімді.

Академиялық адалдықты бұзу түрлерінің осы тізбесі толық болып табылмайды және қажеттілігіне қарай толықтырылуы мүмкін.

Қағидалар бұзылған жағдайда шараларды қолдану тәртібі

1. Академиялық адалдықтың бұзылуы анықталуы мүмкін:

1) ағымдағы бағалауды өткізу кезінде;

2) қорытынды бағалау жүргізу кезінде.

2. Оқушылардың оқу жетістіктерін ағымдағы бағалауды өткізу кезінде плагиат, сөз байласу анықталған жағдайда:

1) оқытушы осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша қағидаларды бұзу туралы акт жасайды, білім алушымен әңгіме жүргізеді. Ережені бұзу туралы акт тиісті заттай дәлелдемелермен және оқушылардың жұмыстарының көшірмелерімен факультет деканына тапсырылады;

2) жүйелі бұзушылық кезінде (үш және одан көп рет) оқытушы белгіленген нысан бойынша ережелерді бұзу туралы акт жасайды. Қағидаларды бұзу туралы Акт тиісті заттай дәлелдемелермен және оқушылар жұмыстарының көшірмелерімен факультет деканына беріледі, ол барлық құжаттарды тәртіптік комиссияға береді.

3. Білім алушылардың оқу жетістіктерін ағымдық бағалауды өткізу кезінде алдау анықталған жағдайда:

1) оқытушы белгіленген нысан бойынша ережелерді бұзу туралы акт жасайды, куратордың қатысуымен білім алушылармен әңгіме жүргізеді. Ережені бұзу туралы Акт тиісті заттай дәлелдемелермен және оқушылардың жұмыстарының көшірмелерімен факультет деканына тапсырылады;

2) жүйелі бұзушылық кезінде (үш және одан көп рет) оқытушы белгіленген нысан бойынша ережелерді бұзу туралы акт жасайды. Қағидаларды бұзу туралы акт тиісті заттай дәлелдемелермен және оқушылар жұмыстарының көшірмелерімен бірге деканға беріледі, ол барлық құжаттарды тәртіптік комиссияға береді.

4. Бағаланатын жұмыстың бағаларын, деректерін бұрмалау анықталған жағдайда, бағаланатын жұмыстардың жауаптарын адал емес жолмен алу, оқушылардың оқу жетістіктерін ағымдағы бағалауды жүргізу кезінде ақпаратты немесе құрылғыларды заңсыз пайдалану:

Оқытушы академиялық адалдық ережелерін бұзу туралы акт жасайды, куратордың қатысуымен білім алушылармен әңгіме жүргізеді. Қағидаларды бұзу туралы акт тиісті заттай дәлелдемелермен және оқушылар жұмыстарының көшірмелерімен факультет деканына беріледі, ол барлық құжаттарды тәртіптік комиссияға береді.

5. Плагиат, сөз байласу, алдау, бағаларды, бағаланатын жұмыстың деректерін бұрмалау анықталған, студенттің/магистранттың бағаланатын жұмыстардың жауаптарын адал емес жолмен алған, сондай-ақ оқу жетістіктерін қорытынды бағалауды жүргізу кезінде ақпаратты немесе құрылғыларды заңсыз пайдаланған жағдайда:

оқытушы немесе емтиханға қатысуға уәкілетті адам белгіленген нысан бойынша ережелерді бұзу туралы акт жасайды. Ережені бұзу туралы акт тиісті заттай дәлелдемелермен және оқушылар жұмыстарының көшірмелерімен бірге деканға беріледі, ол барлық құжаттарды тәртіптік комиссияға береді. Бұзушылық жасаған білім алушыларға тәртіптік жазалау шаралары қолданылады (жұмысы үшін бағаны С деңгейіне дейін төмендету, жазбаша жұмысты қайта орындау, сөгіс, жазғы триместрге ақылы негізде қалдыру, ата-аналарды хабардар ету, колледж сайтында ақпарат орналастыру, ЖОО-дан шығару).

6. Білім алушылардың бағаланатын жұмыстарын орындау кезінде парақорлық, алдау, деректерді бұрмалау, курстық, дипломдық жұмыстарды, магистрлік диссертацияларды сату анықталған жағдайда, оқытушы/колледж қызметкері жұмыстан босатылғанға дейін тәртіптік жазаға тартылады.
7. Тәртіптік комиссияның жұмысын ұйымдастыру АКК-нің ережесі мен ішкі тәртіп Ережелерімен реттеледі.

Педагогикалық кеңестің отырысында қаралды Хаттама № 1 28.08.2018 ж.

1-қосымша

Академиялық адалдық ережелерін бұзу туралы

АКТ

2-қосымша

Анкета

2. Емтиханда шпаргалкаларды қолдануға қалай қарайсыз:

А) өте қолайлы

Б) жалпы қолайлы

Г) жалпы теріс

Д)  өте теріс

Е) жауап беру қиын

3. Сіздің ойыңызша, қандай емтихандарда жазу, алдау парақтарын, ұялы телефондарды пайдалану оңай:

А) жазбаша емтиханда

Б) ауызша емтиханда

В) компьютерлік тестілеуде

Г) аралас емтиханда

Д) барлық емтиханда

4. Неліктен, сіздің ойыңызша, студенттер емтиханда көшіріп, шпаргалкаларды қолданады?

А) жоғары балл алу үшін

Б) пәнді білмеу

В) емтиханға дайын болмау

Г) оқытушы көшіруге рұқсат береді

5. Сіздің ойыңызша, қандай емтихан оқушының білімін объективті бағалайды?

А) компьютерлік тестілеу

Б) ауызша емтихан

В) жазбаша емтихан

Г) аралас емтихан

3-қосымша.

Абай көпсалалы колледжінде білім алушылардың

АКАДЕМИЯЛЫҚ АДАЛДЫҚ КОДЕКСІ

Абай көпсалалы колледжінде білім беру процесіне қатысушылардың шынайылығы мен адалдығын қамтамасыз ету мақсатында барлық білім алушылар келесі нормалар мен ережелерді басшылыққа алуы керек:

Менің жеке интеллектуалды күш-жігерім келесі нәтижелермен ұсынылған: тесттерге жауаптар, бақылау және өзін-өзі басқару, үй және зертханалық жұмыстар, жобалар немесе басқа жазбаша жұмыстар.

Менің міндеттерім:

- себепсіз кешікпеуге және сабақтан қалуға жол бермеу;

- тапсырмалардың барлық түрлерін өз бетінше орындау;

- тесттерге, жаттығуларға және тапсырмаларға дайын жауаптарды, дайын жазбаша жұмыстарды (эссе, курстық, дипломдық жұмыстар, магистрлік диссертациялар), олар маған қалай қол жетімді болғанына қарамастан пайдаланбау;

- емтихандарда шпаргалкаларды, электронды ақпарат және байланыс құралдарын пайдаланбау;

- өзімнің дайын жауаптарым мен жұмыстарымды басқа білім алушыларға бермеу және менің оқуымның шынайылығы мен адалдығына күмән келтіретін және басқа білім алушылардың соңғы нәтижелеріне зиян келтіретін мінез-құлыққа жол бермеу;

- жазбаша жұмыстарды орындау кезінде басқа біреудің мәтінін сілтемесіз пайдаланбау, дәйексөздерді дұрыс рәсімдеу;

- жоғары баға алу үшін туыстық немесе қызметтік байланыстарды пайдаланбау.

Академиялық адалдық кодексіне сәйкес, менің барлық жауаптарым мен жұмыстарым жеке еңбегім мен зияткерлік күш-жігерімнің нәтижесі екенін растаймын.

Мен осы қағидаларды қабылдаймын және ережелерді білуге міндеттімін Кодекса  академической честности и руководствоваться ими в своей жизни.

Қарағанды облысының білім басқармасының 2019 жылғы «23» қазандағы № 507 бұйрығымен бекітілген Академиялық адалдық кодексі.

Анықтамалар

Академиялық адалдық – бұл білім беру бағдарламаларын игеру және білім беру қызметін жүзеге асыру кезінде, оның ішінде жазбаша жұмыстарды (бақылау, курстық, эссе, дипломдық, диссертациялық) орындау кезінде, өз ұстанымын білдіру, білім беру процесіне қатысушылар арасындағы өзара қарым-қатынас кезінде мінез-құлық нормаларын белгілейтін құндылықтар мен қағидаттар жиынтығы.

Білім беру процесіне қатысушылар – білім алушылар, оқытушылар құрамы, әкімшілік-басқару және оқу-көмекші персонал.

Білім алушы – білім алушы тұлға.

Оқытушы – өзінің мамандығы мен ғылыми біліктілігіне және еңбек шартының талаптарына сәйкес білім беру бағдарламалары бойынша білім алушыларды даярлауды жүзеге асыратын оқу орнының педагог қызметкері.

Қызметкерлер – білім беру процесіне қатысатын әкімшілік-басқару және оқу-көмекші персонал.

Жалпы бақылау – ағымдағы, аралық, қорытынды бақылауды және мемлекеттік қорытынды аттестаттауды жүргізу кезінде білім беру процесінде пайдаланылатын мониторинг рәсімдері.

Құжаттамалық бақылау – бұрмалаудың алдын алу мақсатында құжаттардың дұрыстығы, дәлдігі мәніне зерделеу және талдау негізінде жүргізілетін бақылау түрі.

Бағаланатын жұмыс – ағымдағы, аралық және қорытынды бақылау шеңберінде білім алушының белгілі бір оқу кезеңіндегі оқу жетістіктерін анықтау үшін орындайтын жұмысы немесе тапсырмасы (жазбаша жұмыс, бақылау жұмысы, зертханалық жұмыс, практикалық жұмыс, өзіндік жұмыс, зерттеу жұмысы, тесттер, курстық жұмыс, диссертация, жоба және т.б.).

1. Жалпы ережелер

Осы Академиялық адалдық кодексі (бұдан әрі - Кодекс) академиялық адалдықтың негізгі ұғымдары мен қағидаттарын, оларды қолданудың мақсаттары мен міндеттерін айқындайды, білім беру процесіне қатысушылардың барлығының академиялық адалдықты сақтау жөніндегі құқықтары мен міндеттерін белгілейді, академиялық адалдықты бұзу түрлерін және олар жасалған жағдайда шаралар қабылдау тәртібін айқындайды.

Академиялық адалдық кодексін қабылдау мамандарды сапалы даярлау міндеттерін іске асыруға ықпал етеді.

Академиялық адалдық кодексі білім беру процесінің барлық қатысушылары – білім алушылар, оқытушылар құрамы, әкімшілік-басқару және оқу-көмекші персонал үшін бірыңғай болып табылады.

Қазақстан Республикасында білім беру қызметін реттейтін нормативтік актілер өзгерген жағдайда Кодекс қайта қаралуы мүмкін.

Білім беру ұйымының жарғысы және оны дамыту стратегиясы, білім беру бағдарламаларының талаптарын қайта қарау.

2. Академиялық адалдықтың мақсаты, міндеттері мен принциптері 

2.1 Осы Кодекстің мақсаты академиялық адалдық регламентін белгілеу, білім беру процесінің барлық қатысушыларында (білім алушылар, оқытушылар құрамы, әкімшілік-басқару және оқу-көмекші персонал) академиялық адалдық кодексін сақтау қажеттілігін түсінуді қалыптастыру болып табылады.

2.2 Академиялық адалдық саласындағы міндеттер

1. Мамандарды даярлау сапасын арттыруға жәрдемдесу.

1. Білім алушылардың, оқытушылар құрамының (бұдан әрі-ОТҚ) және қызметкерлердің академиялық адалдығын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін жағдайлар жасау.

3. Проблемалық мәселелер мен жағдайларды реттеу арқылы академиялық адалдықты бұзу жағдайларының алдын алу.

2.3 Академиялық адалдық принциптері

1. адалдық – білім беру процесі субъектілерінің өз міндеттерін мұқият орындауы.
2. автордың және оның құқықтық мирасқорларының құқықтарын қорғау –біреудің сөзін, ойын дұрыс беру және бағаланатын шығармалардағы ақпарат көздерін көрсету арқылы авторлық құқықты тану және авторлық құқық объектісі болып табылатын туындыларды қорғау;
3. ашықтық – айқындық, өзара сенім, білім беру процесінің барлық қатысушылары арасында ақпарат және идеялармен алмасу;
4. теңдік – білім беру процесінің барлық субъектілерінің құқықтары мен бостандықтарын өзара құрметтеу, білім беру процесіне барлық қатысушылардың осы Кодексті сақтауы және оларды бұзғаны үшін тең жауапкершілік.
5. Академиялық адалдықты бұзудың түрлері
6. плагиат – авторды көрсетпей (яғни өз атынан) басқа автордың (адамның, ұжымның, ұйымның, қоғамдастықтың немесе өзге автордың, оның ішінде жасырын авторлардың) жұмысын қайта жаңғырту;
7. жұмыстағы деректерді, ақпаратты немесе дереккөздерге сілтемелерді бұрмалау;
8. өтірік – мұғалімге жалған ақпарат беру. Мысалы, жұмысты басқаларға қарағанда кешірек тапсыру үшін жалған сылтаулар;
9. көшіру – оқушының жазбаша жұмысты орындауға көмектесу әрекеті, мұғалім немесе емтихан алушы бұл туралы білмеуі үшін, оның ішінде шпаргалкаларды, электронды және басқа құралдарды қолдану; ауызша кеңестер;
10. білім алушы үшін жұмысты орындау және кейіннен білім алушыға жұмысты өз меншігі ретінде тапсыру;
11. ұжымдық тапсырмаларды орындау кезінде ұжымдық жұмысқа қасақана қатыспау;
12. бағалар мен құжаттарды қолдан жасау: анықтамалар, журнал жазбалары;
13. сыбайлас жемқорлық әрекеттері, параға сатып алу - дұрыс жауаптар, ақшаға баға алу;
14. іріткі салу - бұл басқалардың жұмысты аяқтауға кедергі жасау әрекеті. Соның ішінде кітапхана кітаптарынан беттерді жырту, басқа адамдардың эксперименттік (зертханалық) жұмыстарына қасақана зиян келтіру;
15. оқытудағы қателіктер: академиялық алаяқтық немесе оқушылардың жұмысын қасақана дұрыс бағаламау.
16. Білім беру процесіне қатысушылардың құқықтары мен міндеттері

4.1 Білім алушылардың құқығы бар:

1. осы Кодекспен танысуға;
2. оқу процесінде өз пікірін еркін білдіруге, ғылыми және оқу ақпараты мен идеяларын алу және тарату еркіндігіне. Бұл бостандықтарды жүзеге асыру этикалық нормаларды, сондай-ақ заңда көзделген және ұлттық қауіпсіздікті, аумақтық тұтастықты немесе қоғамдық тәртіпті қорғау, басқа адамдардың беделін немесе құқықтарын қорғау және т.б. мүдделерінде қажет шектеулерді сақтау қажеттілігімен ұштасады;
3. Академиялық адалдық кодексін бұзды деп негізсіз айып тағудан барлық заңды тәсілдермен қорғауға.

4.2 Білім алушылар міндетті:

• оқу тапсырмаларын және ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау кезінде академиялық адалдықты мүлтіксіз сақтауға;
• расталған және сенімді ақпарат көздерін пайдалануға;
• студенттің ОӘК мен ЖОЖ қарастырылған жазбаша жұмыстарын (рефераттар, курстық, эссе, тәжірибе бойынша есептер, дипломдық жұмыстар, магистрлік және докторлық диссертациялық жұмыстар, ғылыми мақалалар) авторлық және басқа адамдардың идеяларын көрсете отырып, өз идеялары негізінде сапалы орындауға;
• бағаланатын жұмыстардың барлық түрлерін өз бетінше орындауға;
• білім беру ұйымының корпоративтік этика кодексінің нормаларын және ішкі тәртіп ережелерін сақтауға.

4.3 Білім беру ұйымының ОК құқығы бар:

• білім беру процесіне қатысушылардан академиялық адалдықтың негізгі қағидаттарын сақтауды талап етуге;
• оқу процесінде өз пікірін еркін білдіруге, ғылыми ақпарат пен идеяларды алу және тарату еркіндігіне. Бұл бостандықтарды жүзеге асыру этикалық және корпоративтік нормаларды, сондай-ақ заңда көзделген және ұлттық қауіпсіздікті, аумақтық тұтастықты немесе қоғамдық тәртіпті қорғау мүддесінде қажет шектеулерді сақтау қажеттілігімен ұштасады,
• басқалардың беделін немесе құқықтарын қорғауға және т.б.
• білім алушылардың оқу және ғылыми-зерттеу жұмыстарына (рефераттар, курстық жұмыстар, эсселер, практика бойынша есептер, дипломдық жұмыстар, магистрлік және докторлық диссертациялар, жариялауға ұсынылған ғылыми мақалалар) академиялық адалдық қағидаттарына сәйкестігіне сараптама жүргізуге.

4.4 ОК міндеттенеді:

• академиялық адалдық қағидаларын ұстануға;
• расталған және сенімді көздерді таңдауда білім алушыларды оқытуға және қолдау көрсетуге;
• нұсқамаларды, сілтемелерді, пайдаланылған әдебиеттер тізімін рәсімдеу тәсілдерін үйретуге;
• академиялық бақылауды білім беру ұйымы мен пәннің ОӘК-де белгіленген бағалау өлшемдеріне қатаң сәйкестікте жүзеге асыруға;
• білім беру ұйымының корпоративтік этика кодексінің нормаларын және ішкі тәртіп ережелерін сақтауға.

4.5 Оқу-көмекші персоналдың құқығы бар:

1. ағымдағы тапсырмалар мен олардың сапалы орындалуы үшін қажетті мерзімдер туралы нақты ақпарат алуға.

4.6 Оқу-көмекші персонал міндетті:

1. Академиялық адалдық кодексін сақтауға;
2. Академиялық адалдық кодексі ережелерінің өзгерістері және бұзушылықтары туралы білім беру процесіне қатысушыларды уақтылы хабардар етуге;
3. ағымдағы, аралық, қорытынды бақылау нәтижелері бойынша номенклатуралық құжаттамаларды, сынақ кітапшаларын, курстық жұмыстар ведомостарын, оқу процесінің есептерін және басқа да құжаттарын ресімдеуді қамтамасыз етуге.

4.7 Әкімшілік-басқару персоналы құқылы:

1. өз өкілеттіктері шегінде академиялық адалдық қағидаттарын қамтамасыз ету бойынша бөлімшелердің жұмысын регламенттейтін және білім беру процесінің барлық қатысушылары орындауға міндетті актілерді шығаруға;
2. білім беру ұйымының кез келген құрылымдық бөлімшесінің өз өкілеттіктеріне қатысты мәселелерді талқылау және шешу жөніндегі жұмысына қатысуға;
3. білім беру ұйымдарының алқалық органдарының қарауына Академиялық адалдық қағидаттарын жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізуге.

4.8 Әкімшілік-басқару персоналы міндетті:

1. Академиялық адалдық кодексін ұстануға;
2. кодекс нормалары бұзылған кезде осы Кодексте көзделген шараларды қабылдау жөніндегі жұмысты үйлестіруге;
3. білім беру процесіне қатысушылардың академиялық адалдықты сақтауына бақылау және мониторинг жүргізуге;
4. барлық қызметкерлер мен білім алушыларға қатысты әдептілікті сақтауға;
5. осы Кодекске, білім беру ұйымының ішкі тәртіп ережелеріне сәйкес, сондай-ақ қолданыстағы заңнамаға сәйкес академиялық адалдықты бұзу фактілерін анықтау процесінде туындайтын жанжалды жағдайларды шешуге;
6. Академиялық адалдық кодексін бұзудың кез келген мүмкіндігіне жол бермеу және олардың мүлтіксіз, оның ішінде білім беру ұйымы бекіткен лауазымдық нұсқаулықтарға сәйкес сақталуын қамтамасыз етуге;
7. Академиялық адалдық қағидаттарының бұзылуының әрбір жағдайын қатаң есепке алуға;
8. Кодекс нормалары мен Ішкі тәртіп ережелерін сақтауға.
9. Рәсімдер

5.1 Осы Кодекс бұзылған жағдайда білім беру процесіне қатысушыларға (білім алушылар, оқытушылар құрамы, әкімшілік-басқару және оқу-көмекші персонал) бұзушылықтың сипаты және тәртіптік ықпал ету шарасы туралы хабарлама жіберіледі;

5.2 Білім беру процесіне қатысушылар Академиялық адалдық кодексін бұзуға немесе тәртіптік ықпал ету шарасымен келіспеген жағдайда апелляция жүргізіледі, ол өтініш түрінде рәсімделуі және академиялық адалдық кодексін бұзу фактісі тіркелген сәттен бастап бір тәулік ішінде тіркелуі тиіс.

Әкімшілік апелляцияға ұсынылған материалдарды объективті қарауға жауапты болады.

Плагиатты болдырмау үшін білім алушылардың жазбаша жұмыстарының барлық түрлері (курстық, дипломдық, диссертациялық) жұмыстың бірегейлігі дәрежесін анықтау үшін тексеруден өтеді. Тексеру тәртібі мен рәсімін білім беру ұйымы айқындайды.

6. Жауапкершілік

6.1 Академиялық адалдықты бұзу мәселелерін ұжымның кез-келген мүшесі - білім алушы, оқытушы, қызметкер қоя алады, ол үшін сапалы оқыту мен зерттеудің әділдігі мен құндылығы қағидалары қызметтің басты басымдығы болып табылады.

6.2 Академиялық адалдықты бұзудың кез келген көтерілген мәселесін әкімшілік қарауы тиіс, ол академиялық адалдықты бұзу фактілерін әділ бағалау және мәселені жан-жақты зерделеу бойынша барлық қажетті шараларды қабылдауға міндетті.

6.3 Білім алушылар мен жұмыскерлер оқуға немесе жұмысқа түсу кезінде осы Кодекспен жазбаша таныстырылуға тиіс.

Кодекс нормаларын білмеу оларды сақтамағаны үшін жауапкершіліктен босатпайды.

6.4 Осы Кодекстің нормаларын бұзған қызметкерлерге қатысты ішкі еңбек тәртіптемесінің қағидаларына және еңбек шартына сәйкес тәртіптік сипаттағы шаралар қолданылады.

6.5 Осы Кодекстің нормаларын бұзған білім алушыларға қатысты осы Кодекстің ережелеріне және оқуға арналған шартқа сәйкес шаралар қолданылады.

6.6 Әкімшілік білім алушы мен қызметкер үшін академиялық адалдықты бұзудың алдын алу және оған жол бермеу бойынша, оның ішінде консультациялар арқылы қолайлы жағдайлар жасайды.

6.7 Жауапкершілік түрлері және жазаларды қолдану тәртібі

Қызметкерге қолданылатын жауапкершілік түрлері және оларды қолдану тәртібі білім беру ұйымының ішкі еңбек тәртібінің қағидаларында регламенттелген.

Білім алушыға қолданылатын жауапкершілік түрлері:

• ауызша ескерту;
• жұмыстың және/немесе қойылған бағаның күшін жою;
• бағаланатын жұмыстарды, оның ішінде диссертациялық жобаларды қорғауға жібермеу;
• жасалған теріс қылықты қоғамдық айыптау;
• білім беру ұйымынан шығару.

Әрбір жағдайды қарау жөніндегі материалдар хаттамамен рәсімделуі және білім алушының жеке ісінде немесе қызметкердің жеке ісінде сақталуы тиіс.

7. Қорытынды ережелер

Осы Кодекс бекітілген сәттен бастап қолданысқа енгізіледі және жаңа кодекс қабылданған сәтке дейін қолданылады.